Tresoar vertelt volgens Looper het verhaal van Fryslân. Het gebouw is een verzamelplaats van gebeurtenissen. Bert Looper vertelt wat de meerwaarde is van Tresoar. Het herbergt in ieder geval de volgende instituten: een provinciale bibliotheek, deze komt voort uit de universiteitsbibliotheek van Franeker, het rijksarchief met meer dan 30 kilometer aan materiaal en een documentatiecentrum. Daarnaast bevat het een informatiecentrum, een community Centre (bezig met Regionale encyclopedie) en een universiteitsbibliotheek. Ten slotte houdt Tresoar zich bezig met de Friese taal.

Bert Looper is een historicus en neemt ons mee naar de Friese identiteitsgeschiedenis. Wat is identiteit? Identiteit is volgens hem een dynamisch begrip. De Friese identiteit is in de loop der tijd sterk veranderd. Bert Looper stelt dat er globaal vier fasen zijn waar te nemen ten aanzien van de Friese identiteit:

Fase I gaat tot de 13e eeuw. Fryslân was vrij van landsheerlijk gezag (tot de slag bij Warns 1345). Het concept ‘Friese vrijheid’ wordt in die tijd met mythes en sagen omgeven. In 1417 krijgen de Friezen een privilege van de Duitse keizer, waardoor ze erg vrij zijn. Dit vrijheidsideaal is bepalend voor de Friese identiteit en wordt voortdurend vormgegeven, tot aan de huidige tijd toe.

Fase II begint vanaf 1498 met de komst van de heerser Albrecht van Saksen, waarna het Fries niet langer de overheidstaal was en er een totaal nieuw wetssysteem kwam. Daarbij werd de universiteitsstad Franeker één van de middelpunten in de Calvinistische wereld wat Friesland internationale allure gaf. Dit alles zorgde ervoor dat de eigen identiteit en het Fries verdween naar de achtergrond.

In Fase III (1815) verliest Fryslân haar vrijheid. We herontdekken wel weer onze Friese identiteit. Taal, mienskip en dorpen krijgen weer waardering, met als gevolg ook aandacht voor eigen tradities. Met de ‘Fryske beweging’ en Kneppelfreed wordt steeds meer ruimte gevraagd voor het ‘Frysk eigene’. De politiek (de Staten) gaat mee in deze ontwikkeling.

Fase IV is de toekomst. Wat zal de relatie zijn tussen Fryslân en Den Haag? Fryslân focust zich meer en meer op het oosten. Doordat Europa werkt met regio’s, zou het best kunnen dat wij gaan naar een hele Friese regio, waarbij wij over landsgrenzen heenkijken naar Ost-Friesland. Bert Looper benadrukt dat dit ook een politiek vraagstuk is.

De Friese taal maakt uiteraard ook deel uit van de Friese geschiedenis en cultuur. Wat zal de toekomst zijn van het Fries? Door het aantal verkochte Friese boeken te meten, wordt gekeken hoe het Fries er in het algemeen ervoor staat. Aangezien de Friestalige boeken geen grote oplages kennen, wordt vaak de conclusie getrokken dat het Fries in zijn algemeenheid er slecht voor staat. Looper vindt dit onterecht. Wanneer we kijken naar muziek, toneel en het gebruik van het Fries in social media dan blijkt er juist sprake te zijn van een stijgende lijn. Natuurlijk is het goed om schrijvers te ondersteunen, zodat de kwaliteit van het Fries gewaarborgd kan blijven, maar we moeten ons er niet op blind staren. Er zijn meer Friese literaire vormen dan alleen boeken. E-culture en Lân fân Taal zijn ook projecten die het Fries moeten stimuleren.

Na een discussie over de Friese taal en historie krijgen we een rondleiding door het gebouw. Tresoar werkt samen met de Universiteit Groningen, dit valt te zien aan het feit dat er verscheidene studenten in de studiezaal zitten. We lopen de trappen af waar een enorm archief is verstopt. Hier blijken een aantal mensen te werken aan de digitalisering van historisch materiaal. Het meest bijzondere is echter de schatkamer van Tresoar waar unieke stukken zijn te vinden voor de Friese identiteit. Wanneer we onze jassen hebben aangetrokken gaan we de historische binnenstad weer in.