Begrotingsbespreking 2025 Provinciale Staten
Op woensdag 13 november bespreken de Staten het financiële plaatje van de provincie voor 2025: de begroting. Helaas is de moraal van het verhaal dat er heel veel goeds wordt gedaan met bestaand beleid, dat hier het (daarvoor bestemde) geld naartoe gaat, maar dat er daardoor geen ruimte is voor ‘nieuw’ beleid.
In de krant kan je er geregeld over lezen: de provinciefinanciën. De één zegt dat het geld bij de plinten opklotst in de provincie Fryslân, terwijl de ander juist zegt dat er geen ruimte is voor nieuw beleid. Hoe zit dat nu? Wat moeten we geloven?
Nou, simpel gezegd zit het ongeveer zo: de provincie houdt vaak (heel) veel geld over aan het eind van het jaar: miljoenen. Zo lijkt het alsof er veel te besteden is aan nieuwe dingen. Toch ligt dit anders. Het geld wat jaarlijks overblijft, wordt vaak doorgeschoven: het is geld wat bedoeld was voor bijvoorbeeld een infrastructuur project, maar het is niet gelukt om dat in dit jaar te realiseren, dus het geld wordt doorgeschoven. Wat dat dus in feite betekent, is dat het hoge jaarlijkse positieve ‘resultaat’ van de provincie er wel is, maar tegelijkertijd nog steeds bedoeld is voor een specifiek doel: bijvoorbeeld dat infra project. Het doorgeschoven geld wordt het jaar erop alsnog besteed aan het infra-project.
Hoe kan het dan dat er elk jaar zoveel beleid doorgeschoven wordt? Dat heeft in feite te maken dat er niet altijd de capaciteit (personeel) is, of dat zaken toch trager gaan dan gedacht. Dit is een probleem wat door veel partijen wordt aangekaart en waar men keihard aan werkt.
Dat is een deel van het verhaal. Het andere deel heeft te maken met de reserves van de provincie. Een stukje geschiedenis: aan het begin van elke bestuursperiode van een nieuw college, maken deze plannen met investeringen vanuit de reserves voor hun periode:
- In 2015 was er 321 miljoen incidenteel beschikbaar voor het college. Daarbovenop is er in die periode nog 153 miljoen geïnvesteerd in verschillende revolverende fondsen.
- In 2019 was er 185 miljoen incidenteel beschikbaar .
- In 2023 was er 147 miljoen incidenteel beschikbaar.
- In 2027 ongeveer 56,8 miljoen (zoals het nu lijkt).
Zie je de trend? Hier ligt de crux waarom er nu niet extra kan worden geïnvesteerd in nieuw beleid. Het huidige college -waar wij ook in zitten met onze gedeputeerde Matthijs de Vries- heeft in 2023 al mooie investeringen gedaan voor Fryslân in de periode 2023-2027. Maar, als we nu nóg meer nieuwe investeringen zouden doen, zoals veel oppositiepartijen willen, dan snoept dit af van de (nog maar) 57 miljoen aan investeringen voor het volgende provinciebestuur. Een gat van 90 miljoen met de vorige periode!
Conclusie? Zelfs nu er meevallers zijn, moeten we heel voorzichtig omgaan met het geld. Alles wat we nu toch extra uitgeven, snoept weg van die 57 miljoen. Dan geven we geld uit van een volgend provinciebestuur, die al zeer weinig te besteden zal hebben.
Goed bestuur is ook verder kijken dan je eigen neus lang is: verder kijken dan je eigen bestuursperiode lang is.
